تیروئید غده پروانه ای شکلی است که در جلو گردن قرار گرفته و کارش، ساختن هورمونهایی است که در جریان خون وارد شده تا به بافتهای بدن برسند. هورمونها ترکیباتی بیوشیمیایی هستند که در خون رها شده و در بافتهای مشخصی از بدن تاثیرات ویژهای دارند. هورمونهای تیروئید در سوخت و ساز، مصرف انرژی، خلق و خو، حفظ دمای بدن و کارکرد مغز، قلب، ماهیچهها و اعضای دیگر بدن نقش دارند.
هورمونهای تیروئید را به اختصار T4 و T3 مینامند. تنظیم مقدار این هورمونها در خون، با آزاد شدن هورمون دیگری به نام TSH که از غده هیپوفیز در مغز ترشح میشود انجام میگردد. هورمونهای تیروئید با اتصال به پروتئین ویژهای در جریان خون حمل میشوند و تنها مقدار کمی از آنها به صورت آزاد در خون جریان دارد.
سنجش میزان هورمونهای تیروئید و TSH در خون، شاخصی بنیادین برای ارزیابی عملکرد غده تیروئید است:
TSH: با توجه به تاثیر این هورمون در افزایش یا کاهش ترشح هورمونهای تیروئید، اندازهگیری TSH خون بهترین راه ارزیابی اولیه عملکرد تیروئید است و نشانههای افزایش یا کاهش در میزان این هورمون در واقع یک “سامانه هشدار زودهنگام” پیش از پیدایش نشانههای پرکاری یا کمکاری تیروئید است.
T4: هورمون اصلی مترشحه از تیروئید در جریان خون است که به دو شکل آزاد و متصل به پروتئین در خون وجود دارد. اندازهگیری هر دو شکل این هورمون به همراه اندازهگیری TSH ارزیابی دقیقتری از عملکرد تیروئید در اختیار پزشک میگذارد.
T3: این هورمون در بافتهایی همچون کبد و مغز از تغییرات بیوشیمیایی انجام گرفته روی هورمون T4 حاصل میشود و همانند T4 دو شکلِ متصل و آزاد دارد. اندازهگیری این هورمون به ویژه در تشخیص پرکاری تیروئید و تعیین شدت آن، ابزاری سودمند است.
آنتیبادیهای مرتبط با تیروئید: آنتیبادیها از مواد ساخته شده به وسیله سلولهای خونی سیستم ایمنی بدن ما هستند که معمولا برای مقابله با عفونتها یا ورود مواد خارجی به بدن تولید میشوند. در بعضی بیماریهای مربوط به تیروئید مانند پرکاری یا کمکاری ناشی از خودایمنی، سیستم ایمنی بدن ما بر ضد سلولهای تیروئید یا پروتئین حامل هورمونهای تیروئید آنتیبادی میسازد. از مهمترین انواع این آنتیبادیها که در آزمایشگاه اندازهگیری میشوند، آنتیبایهای ضد پراکسیداز تیروئید ( Anti TPO ) و آنتی بادی بر ضد پروتئین حامل هورمونهای تیروئید(Anti TG ) هستند.